Aleatha

Miałam ten wątek utworzyć chyba z tydzień temu i wreszcie się za to zabrałam. Chciałabym, aby na naszym forum listy, opowiadania, metafory itp. nie były tajemnicą. Nie będę owijać w bawełnę. Tutaj będziemy (liczę na Waszą pomoc) dodawać informacje o różnych dziełach literackich takich jak tren, wiersz, rozprawka, może się tu znaleźć informacja, jak napisać swoje CV, lub coś w tym stylu. Mile będą widziane także różne definicje np. epitetu, przenośni, czy innych pojęć związanych z językiem polskim. Liczę na Waszą pomysłowość i na to, że w tym wątku będziecie się udzielać i chciałabym, aby każdy użytkownik forum coś tu napisał.


//Mat - temat przyklejam i zmieniam nazwę z "Literatura i jej tajemnice" na "Literatura i jej tajemnica - podszkól swój warsztat".

Cytat:ZASADY PISANIA DIALOGÓW
O dialogach wspominałam już wcześniej, ale okazuje się, że to problem o wiele bardziej skomplikowany i napisanie poprawnego dialogu potrafi być rzeczą niezwykle problematyczną. Mam nadzieję, że przez omówienie wielu różnych przykładów, uda mi się przekazać Wam ogólne zasady. Wierzcie mi, to nie jest trudne, jak już się załapie, o co chodzi.



1)

- Witaj, mamo – powiedział Krzyś.

Kropka znajduje się na końcu zdania (to, co widzicie powyżej, wbrew pozorom, jest jednym zdaniem). Po „mamo” nie ma kropki, gdyż tekst znajdujący się dalej odnosi się bezpośrednio do wypowiedzi. A skoro nie ma kropki po „mamo”, po myślniku piszemy z małej litery.



2)

- Witaj, mamo. - Krzyś rzucił się mamie na szyję.

Tu z kolei mamy dwa zdania. Pierwsze, to wypowiedź bohatera. Kolejne, to już narracja, określająca, co bohater robi, a co nie łączy się bezpośrednio z jego wypowiedzią. Kropka występuje więc po „mamo” i po „szyję”.



3)

- Witaj, mamo – powiedział Krzyś. - Bardzo za tobą tęskniłem – dodał po chwili i rzucił się jej na szyję.

W tym przykładzie widzimy kwestię wypowiadaną przez bohatera, przerwaną wtrąceniem narratora. Zasada analogiczna, jak w przykładzie 1, mamy tu dwa takie same zdania, jedno po drugim.



4)

- Witaj, mamo. - Krzyś rzucił się mamie na szyję. - Bardzo za tobą tęskniłem – dodał, przytulając ją mocno.

Tu mamy mieszankę przykładu 2 i 1. Początek wypowiedzi bohatera, następnie wtrącenie narratora nie związane bezpośrednio z wypowiedzią, dalej znów bohater i narrator, tym razem w jednym zdaniu. W sumie trzy zdania, a co za tym idzie, trzy kropki i trzy wielkie litery.



5)

- Witaj, mamo! - zawołał Krzyś. - Tęskniłaś za mną? - spytał, przytulając się do mamy.

Analogicznie do przykładu 3, z tym, że zastosowane znaki interpunkcyjne „!” i „?”. One nie muszą kończyć wypowiedzi, więc mogą znaleźć się w środku zdań. Jednak równie dobrze można ich użyć w zdaniach typu 2, wtedy spełniają taką rolę, jak kropka.



6)

- Witaj, mamo - usłyszałam głos Krzysia.

Ta sytuacja jest trochę bardziej skomplikowana, niż poprzednie. Narratorem jest w tym przypadku mama, wypowiadająca się w pierwszej osobie. Zdanie po myślniku odnosi się jednak do wypowiedzi Krzysia bezpośrednio, gdyż wyraz "usłyszałam" stwierdza fakt, iż Krzyś właśnie się odezwał.



7)

- Witaj, mamo. - Ton głosu Krzysia był wesoły.

Tutaj kolejna trudna sytuacja. Kropka po wypowiedzi Krzysia musi być, gdyż zdanie po myślniku nie odwołuje się bezpośrednio do wypowiedzi, nie określa, czy Krzyś powiedział to przed chwilą, szepnął, krzyknął, itd. Narrator nie zwraca uwagi na to, czy Krzyś to wykrzyczał, czy powiedział, lecz bardziej na sposób wyartykuowania wypowiedzi - tak więc kropka w tym przypadku musi być.



To chyba najczęstsze przykłady, w których można się pogubić. Kończąc, muszę zwrócić uwagę jeszcze na jedno, gdyż bardzo często pojawia się następujący błąd:

- Witaj, mamo – powiedział Krzyś

Jak widać, zdanie nie jest zakończone kropką. Nie wiem, skąd to się bierze, ale robiąc korekty, natykam się na to co jakiś czas. Zaznaczam więc: Jest to zdanie, jak każde inne i musi się kończyć kropką (za słowem „Krzyś” oczywiście).



Polecam analizę opisanych wyżej „przygód Krzysia” zarówno nowym, jak i doświadczonym użytkownikom. Jeśli uważacie, że pominęłam coś istotnego, zaznaczcie to w komentarzach.

ŹRÓDŁO

TREN - gatunek poezji żałobnej ukształtowany w starożytnej Grecji; utwór wyrażający żal z powodu czyjejś śmierci, rozpamiętujący dokonania osoby zmarłej oraz pochwałę jej zalet i zasług.

Przykład:

Jan Kochanowski
"Tren VIII"

Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim,
Moja droga Orszulo, tym zniknieniem swoim.
Pełno nas, a jakoby nikogo nie było:
Jedną maluczką duszą tak wiele ubyło.
Tyś za wszytki mówiLa, za wszytki śpiewała,
Wszytkiś w domu kąciki zawżdy pobiegała.
Nie dopuściłaś nigdy matce sie frasować
Ani ojcu myśleniem zbytnim głowy psować,
To tego, to owego wdzięcznie obłapiając
I onym swym uciesznym śmiechem zabawiając.
Teraz wszytko umilkło, szczere pustki w domu,
Nie masz zabawki, nie masz rośmiać sie nikomu.
Z każdego kąta żałość człowieka ujmuje,
A serce swej pociechy darmo upatruje.